در روش سنتي، قالب چوبي خشت‌زني را روي زمين صاف گذارده در آن گل مي‌ريزند و با انگشتان دست به آن فشار مي‌دهند تا قالب كاملاً پر شود و گل به شكل قالب در آيد. روي خشت را با كف دست صاف مي‌كنند و پس از خشت‌مالي قالب را برداشته آنرا تميز و آب‌مالي مي‌كنند و براي خشت‌زني بعدي آنرا پهلوي خشت اولي قرار مي‌دهند. آب‌مالي كردن داخل قالب از چسبيدن گل به آن جلوگيري مي‌كند. در برخي نقاط مرسوم است كه به جاي آب مالي كردن، داخل قالب را ماسه مي‌پاشند، يا با لجن كارخانه‌هاي سنگ‌بري آنرا آغشته مي‌كنند. قالب‌ها در روش سنتي مي‌توانند فلزي باشند يا مي‌توان داخل آنها را با فلز آستر كرد تا دوام آنها افزايش يابد. قالب‌هاي چندتائي نيز در بعضي جاها معمول است كه سبب افزايش نسبي تعداد خشت هاي توليد شده مي‌گردد. خشت‌زني، روي ميز نيز مي‌تواند انجام شود و براي صاف كردن روي آن نيز مي‌توان به جاي دست از سيم يا كاردك‌هاي چوبي استفاده كرد. در برخي كشورها نظير هندوستان قالب‌هايي براي خشت‌زني ابداع شده كه شبيه دستگاه هاي بلوك‌زني است و خشت با ياري پاي كارگر زده مي‌شود. در پاره‌اي كشورهاي صنعتي عليرغم گراني دستمزد، هنوز هم براي ساختن آجرنما و اشكال به خصوص و يا منظورهاي خاص، روش دستي معمول بوده و برخي از محصولات آنها از كيفيت خوب برخوردار است و طرفداران زيادي دارد، ولي اين روش به هيچ وجه اقتصادي نيست.
در ايران خشت آجر قزاقي را با دست تهيه مي‌كنند و روي آنرا خاكستر مي‌پاشند و پس از اينكه خشت كمي سفت شد سطوح آنرا كوبيده و صاف مي‌كنند. قزاقي‌هايي كه اخيراً با ماشين توليد مي‌شوند داراي كيفيتي به خوبي قزاقي‌هاي دستي نيستند.